Saemien låhkoe soptseste

Artihkkala vuođđun lea Duohtavuođa- ja soabadankommišuvnna raportta analysa mii ilmmai 2023:s ja lea goatnjedis politihkalaš ja historjjálaš dokumeanta. Golbma čuoččuhusa ovddiduvvojit:

Vuosttažettiin čuoččuhuvvo ahte Norga lea epistemologalaš-politihkalaš heahtedilis sámepolitihkalaš surggiin, mii vuhtto das go lea sihke unnán vuođđomáhttu ja sierramielalašvuohta politihka máhttovuođu hárrái.

Dasto ákkastallojuvvo ahte “máŋggabealatvuohta” politihkalaš gielas sápmelaččaid ja eará unnitlohkoálbmogiid guovdu lea ožžon paternalisttalaš hámi, mas unnitloguid geahčadit instrumeanttalaččat – sihke mihttun ja gaskaoapmin servodatprošeavttain.

Goalmmát čuoččuhus lea ahte dát ođđa paternalisma čatnasa máhttováilevašvuhtii, go nanu dieđuid vátni dagaha digaštallama eanet symbolalažžan go vuoigatvuođaide goallostuvvon, ja čovdosiid ohcet árvodevdojuvvon máŋggabealatvuođamihtuid bokte, mat duohtadilis sáhttet leat válddálašvuođahuhttimin minoritehtaide.

Artihkal bidjá maiddái Norgga dili riikkaidgaskasaš oktavuhtii, ja geavaha Will Kymlicka ja Brian Barry teoriijaid čájehit prinsihpalaš čuolmmaid mat leat čadnon instrumeanttalaš máŋggabealatvuođa doahpagii minoritehtapolitihkas.

Seammás go mánggabealatvuohta dávjá ovdanbuktojuvvo mihttun ja gaskaoapmin demokratiijas ja servodatovddideamis, de čuoččuhuvvo ahte dakkár ákkat sáhttet heađuštit oktagasaid vuoigatvuođa friddja válljemii ja ovttaárvosaš meannudeapmái.